Jeśli zaobserwowałaś u siebie nieregularne miesiączki, zwiększony trądzik, nadmierne owłosienie –może to oznaczać, że cierpisz na zespół policystycznych jajników. Jest to choroba na tyle poważna, że może powodować niepłodność i niestety najczęściej bywa właśnie tak, że kobiety, u których stwierdzono PCOS (Polycystic Ovary Syndrome) mają problemy z zajściem w ciążę.
Zespół policystycznych jajników, nazywany jest również zespołem wielotorbielowatych jajników lub zespołem Steina-Leventhala. Ma podłoże genetyczne i jest związany z nieprawidłowym funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej kobiety, co bezpośrednio przekłada się na złą pracę jajników. Występuje w nich zwiększona ilość niedojrzałych pęcherzyków, nie rośnie także poziom progesteronu w organizmie, przez co zaburzona zostaje owulacja – pojawia się bardzo skąpe jajeczkowanie lub w ogóle do niego nie dochodzi. Jest to główna przyczynach poważnych problemów z zapłodnieniem. Niedojrzałe pęcherzyki przekształcają się w cysty lub torbiele na jajnikach.
Objawy zespołu policystycznych jajników mogą być bardzo nieprzyjemne. Wewnętrzne symptomy będą widoczne na USG, które wykonuje ginekolog – powiększone jajniki oraz liczne znajdujące się w nich pęcherzyki. Ponadto wyjdą nieprawidłowości w badaniach hormonów regulujących cykl menstruacyjny (LH, FSH, E2, PRG, prolaktyna itd.). Natomiast zewnętrzne objawy wywołują szereg kompleksów na tle estetyki wyglądu i jednocześnie są dużym, psychicznym obciążeniem dla kobiety. Do najczęstszych należą: trądzik, łojotok skóry, nadmierne owłosienie, nieuzasadnione tycie. Wszystkie sprawiają, że kobieta czuje się nieatrakcyjna i mogą wywoływać nawet stany depresyjne. Jednak najbardziej charakterystycznym objawem PCOS jest nieregularne miesiączkowanie związane z brakiem owulacji lub rzadkim jajeczkowaniem i jednoczesne problemy z zajściem w ciążę.
Leczenie PCOS polega przede wszystkim na neutralizowaniu objawów i uzależnione jest od różnych czynników: wieku, zaawansowania choroby, natężenia objawów, a także planów kobiety związanych z ewentualną ciążą. Jeśli nie planuje jej w najbliższym czasie, najprawdopodobniej ginekolog zaleci hormonoterapię w postaci tabletek antykoncepcyjnych. Celem będzie wyregulowanie cyklu miesiączkowego i przejściowe wyciszenie jajników. Nie dochodzi wtedy do powstawania cyst i jajniki powinny wrócić do swojej normalnej wielkości. Dodatkowo przy wymuszonym krwawieniu macica się oczyszcza i nie dochodzi do przerostu komórek. Tabletki antykoncepcyjne oczywiście dodatkowo zabezpieczają przed nieplanowaną ciążą, gdyż nie wszystkie kobiety, które cierpią na zespół policystycznych jajników mają problemy z zapłodnieniem. Niemniej jednak, w momencie gdy ginekolog zdiagnozuje u młodej kobiety tę chorobę, będzie zalecał zajście w ciążę przed 25 rokiem życia, ponieważ później szanse na powodzenie w tym zakresie maleją dwa razy bardziej, niż u zdrowej kobiety. W normalnych przypadkach czas działa na niekorzyść, a PCOS jest dodatkowym negatywnym czynnikiem.
Kiedy kobieta chorująca na wielotorbielowatość jajników ma problemy z płodnością, a chce w najbliższym czasie zostać mamą, wtedy konieczna będzie odpowiednia stymulacja owulacji. Podawane są w takiej sytuacji specjalne leki. Im szybciej rozpocznie się terapię, tym lepiej, ponieważ z wiekiem objawy mogą się nasilać i znacznie trudniej będzie je niwelować. Ostatecznością w dzisiejszych czasach są środki operacyjne, laparoskopowe i chirurgiczna ingerencja ze względu na powstanie pooperacyjnych zrostów. Inną metodą, która staje się dość popularna w leczeniu PCOS jest podawanie leku przeciwcukrzycowego – metforminy, który wykazuje działanie regulujące cykle menstruacyjne i owulację, zmniejsza objawy hiperandrogenizmu, pomaga w walce z nadwagą i utrzymuje poziom cukru we krwi na ustabilizowanym poziomie. Osoby otyłe są w grupie ryzyka zachorowań na zespół policystycznych jajników i problemów z płodnością, dlatego zawsze dąży się również do obniżenia wagi poprzez odpowiednią dietę i aktywność fizyczną.
Zespół policystycznych jajników odpowiednio wcześnie zdiagnozowany i leczony może nie wpłynąć na kobiecą płodność, dlatego, jeśli zaobserwuje się u siebie typowe symptomy, należy udać się do ginekologa, który przeprowadzi USG i zaleci odpowiedni sposób leczenia. Nie można go ignorować, ponieważ z wiekiem objawy będą się nasilały i nawet jeśli nie planujemy dzieci, to z pewnością nadmierne owłosienie, trądzik, czy tycie nie jest mile widziane w naszym kobiecym życiu.
