Pochwica i dyspareunia – objawy, różnice i jak leczyć
Zarówno pochwica, jak i dyspaurenia odnoszą się do dyskomfortu odczuwanego w trakcie seksu przez kobiety. To jedne z częstych dysfunkcji seksualnych i warto podjąć się leczenia zaburzeń, ponieważ mogą wpłynąć na wystąpienie bólu w trakcie stosunku czy innych codziennych czynności, a nawet odebrać wszelką radość ze współżycia. Czym są te dysfunkcje seksualne? Jak się przejawiają? Jak należy je leczyć? Czym się różnią?
Pochwica – charakterystyka
Pochwica to mimowolne napinanie lub kurczenie się mięśni wokół pochwy. Pochwa jest częścią kobiecego układu rozrodczego. Łączy dolną część macicy (szyjkę macicy) z zewnętrzną częścią ciała.
Skurcze mogą uniemożliwić stosunek seksualny lub sprawić, że będzie on bardzo bolesny. Może się to zdarzyć np. przy próbie penetracji penisem, palcem czy gadżetem erotycznym, podczas aplikacji tamponu, badaniu ginekologicznym czy dotykaniu miejsc intymnych. Pochwica nie zakłóca podniecenia seksualnego, ale może zapobiegać penetracji.
Objawy pochwicy mogą pojawić się w późnych latach nastoletnich lub wczesnej dorosłości, gdy dana osoba uprawia seks po raz pierwszy. Stan ten może również wystąpić, gdy osoba po raz pierwszy próbuje włożyć tampon lub ma badanie w gabinecie lekarza.
Niektóre kobiety rozwijają pochwicę w późniejszych latach swojego życia. Może się to zdarzyć po latach bez żadnych problemów. Skurcze lub dyskomfort mogą wystąpić za każdym razem, gdy dochodzi do penetracji pochwy.
Eksperci opieki zdrowotnej nie są pewni, dlaczego niektórzy ludzie doświadczają pochwicy. Mogą ją powodować problemy fizyczne, psychiczne i seksualne. Czynniki, które mogą przyczynić się do powstania pochwicy, obejmują np. zaburzenia lękowe, urazy porodowe, wcześniejsze operacje układu rozrodczego, strach przed seksem lub negatywne uczucia związane z seksem, być może z powodu przeszłych nadużyć seksualnych, gwałtu lub traumy, niewłaściwą edukację seksualną, wiarę, kojarzenie seksu jako czynności wyłącznie prokreacyjnej, brak akceptowania własnego ciała, nieśmiałość, lęk przed zajściem w ciążę, obrzydzenie męskim nasieniem, złe relacje w związku z partnerem.
Pochwica przede wszystkim przejawia się jako niemożliwość odbywania stosunków seksualnych, która jest powodowana skurczami pochwy. Oprócz tego może pojawić się suchość pochwy, intensywny ból okolic intymnych, pojawianie się stresu i napięcia przy współżyciu, spadek libido.
Gdy odczuwamy dyskomfort, warto zwrócić się na konsultację do lekarza. Specjalista zapyta o objawy oraz historię medyczną i seksualną. Badanie miednicy może pomóc wykluczyć inne problemy lub potwierdzić obecność skurczów mięśni.
Leczenie jest dostosowane do przyczyny powstania pochwicy. Lekarz może zalecić jedną lub więcej z tych metod leczenia w tym terapię miejscową, co może pomóc w bólu związanym z tym stanem. Często stosuje się również fizjoterapię dna miednicy. Wówczas fizjoterapeuta uczy jednostkę, jak rozluźnić mięśnie dna miednicy. Możliwa jest również terapia rozszerzaczami pochwy. Rozszerzacze pochwy to urządzenia w kształcie rurek, które są dostępne w różnych rozmiarach. Ich głównym celem jest rozciągnięcie pochwy. Osoby z pochwicą używają rozszerzaczy, aby poczuć się bardziej komfortowo podczas penetracji.
Często konieczne jest zasięgnięcie pomocy specjalisty od zdrowia psychicznego. Zalecana jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga zrozumieć, w jaki sposób myśli wpływają na emocje i zachowania. Jest to skuteczne leczenie zaburzeń lękowych, depresyjnych i zespołu stresu pourazowego (PTSD). Co więcej, można skorzystać z pracy z seksuologiem. Wyszkoleni terapeuci pracują z osobami i parami, aby pomóc im ponownie odnaleźć przyjemność w związkach seksualnych.
Pochwica może wpływać na życie seksualne i relacje z partnerem, a także zdrowie psychiczne, prowadząc do zwiększonego niepokoju. Jeśli para próbuje zajść w ciążę, pochwica może utrudnić poczęcie. Dlatego nie warto ignorować problemu i zgłosić się na konsultację do specjalisty.
Dyspareunia – charakterystyka
Dyspareunia to ból odczuwany w trakcie stosunku. Ból może być ostry lub intensywny. Może wystąpić przed, w trakcie lub po stosunku seksualnym. Często jest mylony z pochwicą. Dyspareunia występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Ma wiele możliwych przyczyn, ale można ją leczyć.
Z uwagi na rodzaje występowania zaburzenia rozróżnia się 4 rodzaje dyspareunii: organiczną (związaną z wadami anatomicznymi, chorobami czy innymi nieprawidłowościami na podłożu biologicznym), nieorganiczna (mającą przyczyny psychogenne), uogólnioną (gdy ból pojawia się przy każdym zbliżeniu), wybiórczą (obecną przy seksie z konkretnym partnerem).
Kilka stanów może powodować dyspareunię. Dla niektórych kobiet jest to oznaka problemu fizycznego. Inne kobiety mogą odczuwać ból w wyniku czynników emocjonalnych. Najczęstsze fizyczne przyczyny dyspareunii obejmują: suchość pochwy po menopauzie, porodzie, karmieniu piersią, lekach lub zbyt małym pobudzeniu przed stosunkiem; zaburzenia skóry, które powodują owrzodzenia, pęknięcia, swędzenie lub pieczenie; infekcje, takie jak infekcje drożdżakowe lub dróg moczowych; uraz mechaniczny np. po porodzie, wypadku, nacięciu krocza, histerektomii lub operacji miednicy; wulwodynia, czyli ból skupiony w okolicy sromu; zapalenie pochwy; pochwica, czyli spontaniczne napięcie mięśni ściany pochwy; endometrioza; zapalenie pęcherza; choroba zapalna miednicy; mięśniaki macicy; zespół jelita drażliwego; radioterapia i chemioterapia. Co ważne dyspareunia może mieć również podłoże psychiczne. Wówczas mogą wywoływać ją np. zaburzenia lękowe czy depresyjne; problemy w relacji z partnerem; ciągły stres; negatywne czy traumatyczne doświadczenia seksualne; negatywne odczucia względem seksu; problemy z wizerunkiem siebie i swojego ciała.
U mężczyzn dyspareunia może być powodowana przez infekcje czy uszkodzenia skóry, zapalenie cewki moczowej, stulejkę, chorobę Peyroniego, zapalenie prostaty, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie pęcherzyków nasiennych. Do czynników psychogennych, oprócz tych wymienionych wyżej, wymienia się jeszcze lęk przed niemożliwością zaspokojenia potrzeb partnerki lub partnera i spełnieniem oczekiwań.
Dyspareunia przede wszystkim objawia się bólem, który może się różnić w zależności od jednostki. Może wystąpić ból: w pochwie, cewce moczowej lub pęcherzu moczowym, prąciu czy jądrach; podczas lub po stosunku; tylko z określonymi partnerami lub okolicznościami; przy aplikacji tamponu; wraz z pieczeniem lub swędzeniem.
Kilka testów pomaga lekarzom zidentyfikować i zdiagnozować dyspareunię. Specjalista zacznie od stworzenia pełnej historii medycznej i seksualnej. Możliwe pytania, które może zadać lekarz, obejmują:
- Kiedy i gdzie odczuwasz ból?
- Którzy partnerzy lub pozycje powodują ból?
- Czy inne czynności powodują ból?
- Czy są inne schorzenia, które mogą przyczyniać się do odczuwania bólu?
Badanie miednicy jest również powszechne w diagnostyce. Podczas tej procedury lekarz przyjrzy się zewnętrznemu i wewnętrznemu obszarowi miednicy pod kątem oznak np. suchości, stanów zapalnych lub infekcji, problemów anatomicznych, bliznowacenia, stanów jak endometrioza.
Leczenie dyspareunii jest uzależnione od przyczyny wystąpienia stanu. Najczęściej stosuje się terapię farmakologiczną choroby podstawowej np. antybiotyki, leki przeciwgrzybiczne, miejscowe lub wstrzykiwane kortykosteroidy, substancje zapewniające naturalne nawilżenie pochwy. Czasami stosuje się również antykoncepcję hormonalną czy zaleca się stosowanie lubrykantów na bazie wody.
W przypadku mężczyzn również należy leczyć najpierw podłoże fizjologiczne. Jednak dyspareunia może być również powodowana przez lateksowe prezerwatywy – wówczas należy zmienić je na prezerwatywy silikonowe albo korzystać z innej formy antykoncepcji np. hormonalnej.
Przy leczeniu dyspareunii o podłożu psychogennym istotna i konieczna jest psychoterapia. Takie działanie pomoże uporać się ze zmianą wzorców swojego myślenia i zachowania, przepracowaniem negatywnych doświadczeń z przeszłości czy przekonań o seksie, nauką właściwych sposobów wyrażania emocji i rozładowywania stresu. Niektóre osoby decydują się również na terapię z partnerem, podczas której można nauczyć się m.in. jak przywrócić intymność i poprawić komunikację z partnerem. Polecana jest również edukacja seksualna.
Nie ma specyficznej profilaktyki dyspareunii. Ale można wykonać następujące czynności, aby zmniejszyć ryzyko bólu podczas stosunku. Po porodzie warto odczekać co najmniej sześć tygodni przed wznowieniem stosunku płciowego. Dobrze używać rozpuszczalnego w wodzie lubrykantu, gdy problemem jest suchość pochwy, a także dbać o optymalną stymulację seksualną przed stosunkiem. Należy stosować odpowiednią higienę i dbać o wykonywanie rutynowych badań. Trzeba zapobiegać chorobom przenoszonym drogą płciową (STD) za pomocą prezerwatyw lub innych odpowiednich metod.
Pochwica a dyspareunia – różnice
Choć wiele osób myli oba stany, są one oddzielnymi dysfunkcjami seksualnymi. Przede wszystkim pochwica występuje jedynie u jednostek z pochwą. Natomiast dyspareunia może dotykać zarówno kobiety, jak i mężczyzn.
Podłoża występowania stanów mogą być podobne, jednak różni się ich przebieg. Pochwica charakteryzuje się silnymi skurczami pochwy, które uniemożliwiają penetrację, a dyspareunia jest odczuwanym bólem przy stosunku. Odmienne są również sposoby leczenia stanów, co zostało omówione wyżej. W przypadku dyspareunii możliwa jest odpowiednia profilaktyka.
Jeśli występują jakiekolwiek niepokojące dolegliwości, warto zgłosić się do specjalisty, który wdroży odpowiednie postępowanie w celu zmniejszenia dyskomfortu.
Przeczytaj także:
Wkładka antykoncepcyjna Diafragma Caya do samodzielnego stosowania, odpowiednia dla 98% kobiet
Tampony BEPPY bez sznureczków do sauny, na basen i fitness a także do seksu podczas okresu
