Co robić, aby uchronić przyszłe potomstwo przed skutkami leków teratogennych

Działanie teratogenne to toksyczne właściwości substancji, które wykazują szkodliwy wpływ na rozwój lub życie płodu. Teratogenność wykazują m.in. niektóre leki i antybiotyki. Ich działanie we wczesnym etapie ciąży może wywołać nagłą śmierć dziecka, zaburzenia czynnościowe, schorzenia neurologiczne, opóźnienie rozwoju lub poród przedwczesny. Jak bezpiecznie przyjmować leki teratogenne, by nie zaszkodzić zdrowiu dziecka?

Stan naszego zdrowia niekiedy nie pozostawia nam wyboru i musimy sięgnąć po leki, które wykazują działanie teratogenne. Najczęściej są to pewne rodzaje antybiotyków, leków antyretrowirusowych, przeciwpadaczkowych lub onkologicznych. Przyjmując je, należy bezwzględnie pamiętać o kilku ważnych zasadach:

Leków o potwierdzonym teratogennym działaniu niepożądanym nie wolno przyjmować w ciąży, chyba, że jest to jedyna możliwa i podtrzymująca ważne funkcje życiowe metoda leczenia.
Leków o właściwościach teratogennych nie powinny przyjmować kobiety w wieku rozrodczym, które dodatkowo nie stosują lub odmawiają korzystania ze środków antykoncepcyjnych. Zaleca się, aby zarówno kobieta jak i jej partner (będący w wieku rozrodczym) przed zastosowaniem leków o działaniu teratogennym korzystali jednocześnie z 2 metod zabezpieczających przed ciążą. Środki antykoncepcyjne para powinna stosować również w czasie leczenia oraz przez okres około 9 tygodni od dnia zakończenia leczenia środkiem teratogennym.
Leków nie powinny stosować kobiety w wieku rozrodczym, które podejrzewają, że mogło dojść do zapłodnienia a nie wykonały jeszcze testu wykluczającego ewentualną ciążę.
W przypadku podejrzenia ciąży zaleca się wykonanie dwóch testów ciążowych z surowicy lub moczu o czułości 25mj.m/ml. Testy ciążowe należy również powtórzyć przy wystąpieniu nieprawidłowości dotyczących stosowania danej antykoncepcji. Najbezpieczniej jest jednak skonsultować się z ginekologiem, który podczas badania wykluczy bądź potwierdzi ciążę.
Pacjenci i ich seksualni partnerzy powinni potwierdzić lekarzowi, który przepisuje leki o niepożądanym działaniu teratogennych iż są świadomi ich szkodliwego wpływu na dziecko, zdają sobie sprawę z konieczności stosowania skutecznych metod antykoncepcyjnych w czasie leczenia oraz konieczności konsultacji z lekarzem w przypadku podejrzenia zapłodnienia.
Mężczyźni, którzy są aktywnie seksualnie (również ci po zabiegu wazektomii) powinni stosować prezerwatywy w trakcie leczenia lekami o działaniu teratogennym oraz przez minimum 90 dni po zakończeniu kuracji.
Mężczyźni nie powinni również oddawać nasienia w trakcie leczenia lekami o działaniu teratogennym oraz przez minimum 90 dni po zakończeniu kuracji.
Zarówno mężczyźni jak i kobiety podczas kuracji lekami o właściwościach teratogennych oraz do 90 dni po zaprzestaniu ich przyjmowania nie powinni oddawać krwi.