Na rynku są dostępne liczne rodzaje antykoncepcji. Najczęściej wybór pada na tabletki antykoncepcyjne. Jak działają? W jaki sposób można je bezpiecznie odstawić? Po jakim czasie wraca płodność?
Czym są tabletki antykoncepcyjne?
Działanie antykoncepcji hormonalnej skupia się na zapobieganiu ciąży. Tabletki antykoncepcyjne są niewielkie. Stosuje się je doustnie. Ze względu na stężenie hormonów wyróżnia się dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. Pierwszym typem pigułek są tabletki jednoskładnikowe, czyli minipigułki. W ich składzie znajduje się jedynie progestagen (syntetyczny progesteron). Drugim rodzajem są tabletki dwuskładnikowe. Oprócz wspomnianego już progestagenu zawierają też estrogeny.
Najczęściej w jednym opakowaniu znajduje się 28 pigułek, ponieważ tyle średnio trwa cykl menstruacyjny. Tabletki należy przyjmować codziennie o tej samej porze, co pozwoli zachować ich efektywność. Tabletki jednoskładnikowe cechują się niską zawartością hormonów, dlatego opóźnienie w przyjęciu dziennej dawni nie może być dłuższe niż 3 godziny. Dłuższa zwłoka może zaburzyć działanie tabletek.
Tabletki dwuskładnikowe można najczęściej kupić w schemacie 21+7. Co ciekawe, 21 pigułek zawiera aktywne hormony, natomiast pozostałe 7 jest nieaktywnych, czyli pełni funkcję tzw. placebo. W trakcie przyjmowania tabletek nieaktywnych następuje przerwa, podczas której do organizmu nie są dostarczane kolejne dawki hormonów. Warto pamiętać, że hormony nadal są obecne w organizmie, a ich działanie antykoncepcyjne zostaje zachowane. Można wówczas zaobserwować tzw. plamienie z odstawienia, które imituje miesiączkę. Gdy minie 7 dni i skończy się przerwa, należy rozpocząć nowe opakowanie.
Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych jest uzależniona od ich rodzaju. Oblicza się ją według tzw. wskaźnika Pearla. Jest to metoda opracowana w 1932 roku. Indeks wylicza się, biorąc pod uwagę ile aktywnych seksualnie kobiet na 100, zaszło w ciążę pomimo korzystania z danej metody antykoncepcji. Trzeba zaznaczyć, że im niższa wartość wskaźnika Pearla, tym jest większa skuteczność wybranej metody np. jeśli indeks wynosi 2, to oznacza, że 2 na 100 kobiet, które stosowały daną technikę, zaszły w ciążę.
Według wskaźnika Pearla tabletki antykoncepcyjne charakteryzują się wysoką skutecznością. Dla tabletek jednoskładnikowych indeks wynosi 0,5 (w przypadku idealnego stosowania) oraz 3,0 (w rzeczywistości), natomiast dla pigułek dwuskładnikowych analogicznie – 0,1 i 7,6.
Podczas przyjmowania antykoncepcji należy postępować zgodnie z dołączoną do opakowania ulotką. Zawiera ona informacje m.in. jak postępować w przypadku pominięcia pigułki czy jakie mogą być skutki uboczne stosowania danej metody.
Jak działają tabletki antykoncepcyjne?
Oba typy pigułek zapobiegają zajściu w ciążę. Ze względu na niższe stężenie hormonów tabletki jednoskładnikowe są polecane dla szerszego grona osób, ponieważ powodują mniej skutków ubocznych. Zawierają wyłącznie progesteron, który wpływa na zwiększenie gęstości śluzu pochwowego. To powoduje zmniejszenie jego przepuszczalności i utrudnia plemnikom przemieszczanie się do komórki jajowej. Tabletki jednoskładnikowe mogą również hamować owulację.
Tabletki dwuskładnikowe są częściej wybierane. Działają podobnie do tabletek jednoskładnikowych, jednak ich działanie jest szersze. Zawarty w nich estrogen wpływa na hamowanie selekcji oraz wzrostu pęcherzyka Graafa. Dodatkowo mają wpływ na zmianę wartości błony śluzowej macicy (endometrium), przez co utrudniają zagnieżdżenie się zarodkowi.
Tabletki antykoncepcyjne można stosować podczas leczenia zaburzeń hormonalnych np. w przypadku bolesnych miesiączek czy występowania uciążliwego trądziku. Są również stosowane podczas eliminowania zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
Należy pamiętać, że tabletki antykoncepcyjne nie chronią przed możliwością zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową. W tym przypadku warto sięgnąć po prezerwatywy.
Podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych istotna jest systematyczność. Pigułki należy przyjmować codziennie o tej samej porze. To pozwoli zachować ich skuteczność i ochronę przed nieplanowaną ciążą.
Jak bezpiecznie odstawić tabletki antykoncepcyjne?
Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych nie powinno powodować skutków ubocznych. Te najnowszej generacji one stworzone tak, żeby zminimalizować ryzyko wystąpienia negatywnych efektów po zaprzestaniu ich stosowaniu. Warto pamiętać, że każdy organizm reaguje w indywidualny sposób.
Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych gospodarka hormonalna potrzebuje czasu, żeby się ustabilizować. Dlatego wiele osób może zadawać sobie pytanie, po jakim czasie po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych organizm wraca do normy. Do najczęstszych skutków ubocznych zalicza się m.in. przybieranie na wadze, przejściowe zaburzenie cykli miesiączkowych, wahania nastroju, pogorszenie się kondycji włosów i skóry.
Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych powinno zostać skonsultowane ze specjalistą. Zaleca się, by pigułki przestać przyjmować po ukończeniu blistra.
Po odstawieniu tabletek organizm najczęściej potrzebuje około 3 miesięcy, żeby wrócić do równowagi. W tym okresie powinna pojawić się miesiączka oraz powrócić płodność. Jednak powrót organizmu do normy jest indywidualną sprawą i może zająć nawet 6 miesięcy, a same fazy cyklu menstruacyjnego mogą być początkowo nieregularne. Nie oznacza to jednak, że nie można rozpocząć planowania rodziny. Zajście w ciążę jest możliwe już po upływie 3 miesięcy, a najczęściej udaje się przed upływem roku od odstawienia.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy udać się do ginekologa.
Przeczytaj także:
Wkładka antykoncepcyjna Diafragma Caya do samodzielnego stosowania, odpowiednia dla 98% kobiet